Το μπλε τετράδιο

Όλοι κρατήσαμε κάποτε στα χέρια μας ένα μπλε τετράδιο. Η εικόνα του παραπέμπει στα μαθητικά χρόνια. Θυμίζει κάτι από ξέγνοιαστη παιδική ηλικία, τότε που η ανεμελιά χάραζε τα πιο γλυκά και φωτεινά χαμόγελα· τότε που τα παιχνίδια μύριζαν αθωότητα, όνειρα και ελπίδα.
Ακόμη διατηρώ το δικό μου μπλε τετράδιο. Δεν το αποχωρίστηκα, ποτέ. Το κουβαλώ στην τσάντα, το ανοιγοκλείνω, συνεχώς, για να καταγράψω κάθε σκέψη, συγκροτημένη ή σκόρπια, ολόκληρη ή μισή, ατόφια, όπως ακριβώς με προσεγγίζει· φευγαλέα. Οι σκέψεις σφηνώνουν στο μυαλό και ζητούν την ολοκλήρωσή τους όταν εκφράζονται, όταν μοιράζονται.. κάποτε προτιμώ να μιλώ χαϊδεύοντας τις λέξεις με την ανάσα μου.. κάποτε προτιμώ να γράφω χαϊδεύοντας τις λέξεις με την αφή μου.. σε κάθε περίπτωση, οι λέξεις συνθέτουν σκέψεις - προσωπικές σκέψεις - που καθώς ξεδιπλώνονται και διεισδύουν στη σκέψη τη δική σου, και ύστερα στη σκέψη του άλλου, γίνονται ιδέες που ταξιδεύουν.. κι αυτό το ταξίδι χαράζει τη ζωή!
Η αλήθεια είναι, ότι αφήνω ίχνη σε πολλά μπλε τετράδια, με ενθουσιασμό ανέμελου παιδιού· σημειώσεις που, εναγωνίως, ζητούν συμμετοχή στο ταξίδι.. μα έτσι, η ζωή μου αρέσκεται να πλέει σε πολλά νέα ταξίδια!
***

- 1 -
Περί ποίησης ο λόγος..
Κάποιοι πιστεύουν ότι η Ποίηση είναι για τους λίγους· για ανθρώπους που διαβάζουν πολύ, που είναι μοναχικοί - ίσως και τόσο κλειστοί και απόρθητοι για να τους ονομάσουν, ακόμη και ακοινώνητους- για κείνους που προτιμούν νυχθημερόν να σκέφτονται και να φλερτάρουν με τη μαγεία και αμφισημία των λέξεων, για κείνους που ακροβατούν στη νύχτα και στη μέρα, στη χαρά και στη λύπη, για κείνους που οι απολαύσεις των πολλών μοιάζουν ανούσιες και μικρής αξίας, για κείνους που φορούν τιράντες και γυαλιά, που παραμελούν την αισθητική της εξωτερικής κομψότητας, για κείνους που αποφεύγουν τα ταξίδια και πλέουν μόνο με το νου, για κείνους τους τυπολάτρες της καλλιέπειας, για κείνους που ξεφυλλίζουν με χάρη τους τόμους των εκδοτικών τους επιτυχιών.. για κείνους τους ολίγους. Κι όμως, η Ποίηση βρίσκεται παντού. Στη γέννηση, στη ζωή και στο θάνατο. Στα ασήμαντα, στα απλά, στα γελοία, στα γνώριμα, στα καθημερινά, στα σημαντικά, στα λίγα μα και στα πολλά.. στα λογικά και στα παράλογα.. στα δίκαια και στα άδικα..κι αν ακόμη, νομίζεις πως δεν μπορείς να την ακούσεις - θα σε ακούσει αυτή. Εάν νομίζεις ότι δεν μπορείς να την αγγίξεις - θα σε αγγίξει αυτή. Κι αν εσφαλμένα πιστεύεις ότι είναι μακριά από σένα θα γείρει στο πλάι σου με απαράμιλλη χάρη σε όλες τις στιγμές των αισθημάτων σου και θα σε συντροφεύει... γιατί η Ποίηση "ανήκει σε όλους".


Σε βρίσκει η Ποίηση..
"..ανήκει σε όλους.. εκεί απάνω η ποίηση βρίσκει τον καθένα" (Τίτος Πατρίκιος).

ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΑΝΑΡΩΤΙΕΣΑΙ ΓΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ
που για πρώτη φορά αντικρίζεις
για πράγματα χιλιοειπωμένα που έχουν πια περάσει
για πράγματα που ξαφνιάζουν κι ας γίνονται κάθε μέρα
για πράγματα που έλεγες δε θα συμβούν ποτέ
και τώρα συμβαίνουν μπρος στα μάτια σου
γι’ άλλα που επαναλαμβάνονται μ’ ελάχιστες παραλλαγές
για πράγματα που πουλιούνται
μόλις πιάσουν κατάλληλη τιμή
για πράγματα που σάπισαν με το πέρασμα του καιρού
ή που ήσαν σάπια απ’ την αρχή και δεν το έβλεπες
εκεί που απορείς για πράγματα που μπόρεσες να κάνεις
για πράγματα σοβαρά ή ανόητα που ρίσκαρες τη ζωή σου
για πράγματα σημαντικά που τα κατάλαβες αργότερα
για πράγματα που τα φοβήθηκες
κι απέφυγες ν’ αναλάβεις
για πράγματα που τα προγραμμάτισες και δε σου βγήκαν
γι’ άλλα που τα σχεδίασαν άλλοι και βγήκαν διαφορετικά
για πράγματα που σου έτυχαν χωρίς να τα περιμένεις
για πράγματα που μόνο τα ονειρεύτηκες
και κάποτε, μία στις χίλιες πραγματώθηκαν…

ΕΚΕΙ ΑΠΑΝΩ ΣΕ ΒΡΙΣΚΕΙ Η ΠΟΙΗΣΗ.

ΕΚΕΙ ΠΑΝΩ ΠΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΖΕΣΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΕΚΑΝΕΣ
πόσο ανοίχτηκες στους άλλους για να σε δεχτούν
πόσο επιδείχτηκες στο κοινό για να τους αρέσεις
πώς κλείστηκες τόσο πολύ για να προστατευτείς
σε τι έφταιξες σ’ εκείνους που σ’ απέρριψαν
για πόσο καιρό τ’ ανέβαλλες κι εσύ να τους απορρίψεις
πότε έδωσες ένα στήριγμα σε κάποιον που το χρειαζόταν
πότε εγκατέλειψες τον άνθρωπο που σε είχε ανάγκη
πόσο αντέδρασες όταν έβλεπες να πλουτίζουν
αυτοί που έλεγαν ότι μάχονται για τους φτωχούς
όταν άκουγες να δημηγορούν υπέρ των αδικημένων
εκείνοι που αδικούσαν έχοντας πάντα δίκιο
πόσο ενίσχυσες αυτούς που τους προσφέρθηκες
να σε δυναστεύουν
πόσο με τη δράση σου βοήθησες ν’ ανατραπούν
ως πότε απόλυτα δεχόσουν τις μονολιθικές αλήθειες
πόσο αντιπάλεψες την κάθε φορά ακράδαντή σου πίστη
για πόσο φερόσουν σαν πιστός ενώ πια δεν πίστευες
πόσο αφέθηκες στις παρορμήσεις σου, πόσο τις δάμασες
πόσο προχώρησε η γνώση σου, πόσο δοκιμάστηκε
ως πού κατόρθωσε να φτάσει η πράξη σου, πού στόμωσε
πόσο άργησες ή πόσο βιάστηκες για μια κρίσιμη
απόφαση…

ΕΚΕΙ ΑΠΑΝΩ ΣΕ ΒΡΙΣΚΕΙ Η ΠΟΙΗΣΗ.

Εκεί που αναγνωρίζεις πως δεν αγάπησες όσο σ' αγαπήσαν,
πως ήθελες την απόλαυση μόνο για να την ξαναγευτείς,
πως γύρευες περιπέτειες μόνο για να τις αφηγείσαι αργότερα,
πως μοιραζόσουν σε κομμάτια που λειτουργούσαν χωριστά,
αναζητώντας τον μεγάλο έρωτα στην πολλαπλή εκδοχή του,
πως κι αν τον συναντούσες είχες τόσα κενά, τόσες αντιδρομές,
που σε βασάνιζε πιο πολύ απ' ό,τι η απουσία του,
εκεί που τα χάνεις άμα ένα πάθος, ακόμη και φευγαλέο,
ανατρέπει όσα είχες σιγουρευτεί πως τα ελέγχεις,
που ψάχνεις να βρεις τι πράγματι έγινε,
και η αγνοημένη ηδονή μεταμορφώθηκε σε μίσος,
που δεν επιχειρείς να εξαγοράσεις, δεν αφήνεσαι να εξαγοραστείς,
που υποκύπτεις, εκλιπαρείς, τα δίνεις όλα χωρίς επιφυλάξεις,
που απαιτείς αποκλειστικότητα, βιαιοπραγείς από ζήλεια,
που όλα σου παραδίδονται άνευ όρων, βέβαια στην αρχή
εκεί που φτάνεις να πιστεύεις πως οι έρωτες,
μόνο μέσα στην επανάληψη μπορούν να επιζήσουν
κι απρόσμενα ένας έρωτας κορυφώνεται σε αγάπη
ενώ εσύ, το ίδιο απρόσμενα, προσπαθείς να πεις πως αγαπάς.

ΕΚΕΙ ΑΠΑΝΩ ΣΕ ΒΡΙΣΚΕΙ Η ΠΟΙΗΣΗ.
(Τίτος Πατρίκιος, Σε βρίσκει η ποίηση, Κίχλη, 2012).

***






- 2 -
Περί βεβαιότητας ο λόγος..

Βεβαιότητα

Ο καιρός επέρασε·
πρώτη φορά, βέβαιη,
- απρόθυμα βέβαιη -
πώς δεν θα έρθεις
να σε γραπώσω με βεβαιότητα από το μπράτσο
εκθειάζοντας το βλέμμα στο βλέμμα·
επιδέξια βαδίσματα
τα πέλματα ξεμακραίνουν.

Μαρία Βλάχου



Τι σημαίνει, λοιπόν, βεβαιότητα;
Είναι η γνώση εκείνη, η σιγουριά, που δεν χωράει αμφισβήτηση, όχι απαραίτητα από επιλογή, μα από στυγνή πραγματικότητα. Από ωμή αλήθεια. Και πότε ακριβώς επέρχεται αυτή η γνώση; Είναι αποτέλεσμα του χρόνου; Της εμπειρίας; Της μελέτης; Της έρευνας; Της περίσκεψης; Της αμφιβολίας; Και γιατί αυτή η βεβαιότητα να μην ανατρέπεται μες το χρόνο από τις επιρροές, τις νέες αντιλήψεις, τις φρέσκιες αναζητήσεις; Ας μην παραβλέπουμε, ότι κάθε νέο που επινοείται ή ανακαλύπτεται έρχεται ν` ανατρέψει τη βεβαιότητα του παλαιού και κατά συνέπεια, ο ανθρώπινος νους ταχύτατα εξελίσσεται και αδιάκοπα αναβαθμίζεται. Πόση ισχύ διαθέτει η βεβαιότητα, τελικά; "Η δημιουργικότητα απαιτεί το θάρρος να απαρνηθείς όλες σου τις βεβαιότητες", σοφά και στοχευμένα θα αναφέρει ο Έριχ Φρομ. Και κάπου εδώ, θα προσθέσω τη θέση του Τίτου Πατρίκιου, ο οποίος αναφέρει ότι "η ποίηση δημιουργώντας αμφιβολίες ανατρέπει τις καθιερωμένες βεβαιότητες για να καταλήξει όμως σε μια συλλογικότερη βεβαιότητα. Αν δεν υπάρχει αμφιβολία, δεν μπορεί να υπάρξει κατάληξη και συμπέρασμα. Όταν ξεκινάς μόνο από βεβαιότητες, έχεις προδιαμορφωμένο το συμπέρασμα, αγνοώντας την ίδια την πραγματικότητα, οπότε δεν είναι κατάληξη. Κατά τη γνώμη μου τα πιο βασικά συμπεράσματα είναι εκείνα, τα οποία ξεκινούν και τελικά υπερβαίνουν τις αμφιβολίες" (από  ομιλία του ΑΠΕ-ΜΠΕ).


-3-
"Τα ξεπερνάω όλα γρήγορα"

Πρόσφατα, σε μια ανταλλαγή απόψεων περί προσωπικοτήτων και χαρακτήρων μού διατυπώθηκε η φράση "τα ξεπερνάω όλα γρήγορα". Μου φάνηκε τόσο αδύνατο και αδιανόητο αυτό! Θεωρούσα, πάντα, κρίνοντας από τον εαυτό μου, ότι η φύση του ανθρώπου ενεργοποιεί νοητικές και συναισθηματικές διεργασίες χρονοβόρων σταδίων προς τη συνειδητοποίηση και την αποδοχή. Ότι οι δυσχερείς καταστάσεις απαιτούν μεθοδευμένη συναισθηματική διαχείριση και αυτό που εγώ ονόμαζα συναισθηματική ανάρρωση. Ότι χρειάζεται να πέσεις, να κλάψεις, να απομονωθείς, να ψάξεις τον εαυτό σου βαθύτερα, να αποστερηθείς για λίγο το χαμόγελό σου.. δε σημαίνει ότι θα μείνεις για πάντα αγέλαστος και λυπημένος.. Όμως, ποτέ δε βιάστηκα να βγάλω συμπεράσματα στις θέσεις των άλλων, ούτε φυσικά, να κρίνω, απλά γιατί είναι αδόκιμο και επισφαλές. Ουδείς γνωρίζει το βάθος και την έκταση της σκέψης του άλλου και των συναισθημάτων του.. ουδείς φαντάζεται τι πραγματικά σημαίνει η φράση "τα ξεπερνάω όλα γρήγορα".. Άκοπα; Αβασάνιστα; Επιδερμικά; Ή μήπως σημαίνει τα θάβω επιπόλαια και βιαστικά και τα αφήνω για μελλοντική διαχείριση γιατί τώρα δεν είμαι σε θέση; Το βέβαιο, είναι, ότι καθένας κινητοποιεί τις ατομικές του δυνάμεις για να ενισχύσει την προσωπικότητά του με τρόπο μοναδικό προκειμένου να αυτοπραγματωθεί και να νιώσει προσωπική αρμονία. Καθένας κουβαλά τα βάρη του και πληρώνει διόδια γι` αυτά. Θα επικαλεστώ το στίχο του Οδ. Ελύτη: "χαράξου κάπου, με οποιονδήποτε τρόπο και μετά σβήσου με γενναιοδωρία".
Τελικά, δεν σε κατάλαβα ποτέ, καλή μου, μολονότι πίστευα ότι μπορώ να κατανοώ με ευκολία τους ανθρώπους. Ίσως, εσύ να μην το θέλησες· εγώ ναι, το ήθελα! Ίσως, δεν έχεις καν ενσκύψει στον εαυτό σου για την ανεύρεση της πραγματικής σου αλήθειας. Θέλει τόλμη και αποφασιστικότητα να ψαχτείς, να παραδεχτείς και να προσφέρεις με ανοιχτά μάτια και ειλικρινή φωνή. Να ολοκληρωθείς, να ανακαλύψεις τη δομική σου ύλη, τα όρια και τις αντοχές σου, την ανιδιοτέλειά σου.. αξίζει στον καθένα. Τώρα ξέρω ότι για να χαμογελάσεις αληθινά πρέπει πρώτα να αντικρίσεις το πρόσωπό σου σκυθρωπό!

 (Απόσπασμα από έναν Μονόλογο Αλήθειας, Μαρία Βλάχου, 2016).

-4-
Αδράνεια
"Κι έρχεται μια ώρα που επιδιώκεις να αναμοχλεύσεις τις μαγικές στιγμές - εκείνες τις ολότελα δικές σου - και δεν υπάρχει ίχνος στη μνήμη, λες και έσβησε πλήρως κι όλα αρχίζουν αδιάφορα από την αρχή. Επιχειρείς να ακούσεις οικείες λέξεις από χείλη που αγάπησες, να μυρίσεις στο λαιμό γαρδένια με γαρίφαλο και λίγο από βανίλια, να καθηλωθείς από τα χρώματα του δειλινού της ακροθαλασσιάς πλάι από τα άγρια σπάτα, να κλέψεις μια δόση ανατριχίλας από εκείνο το άγγιγμα. Μάταιο μοιάζει! Να χαρείς ή να λυπηθείς; Είναι λύτρωση, στ` αλήθεια, ή συντριβή; Ξεμπέρδεψες, πράγματι; Διαγράφεται το παρελθόν ως μη γενόμενο; Συμβαίνει γιατί απώθησες τόσες ομορφιές που ξέρεις πως δεν ξαναγυρνάνε; Ή μήπως γιατί εσύ έφυγες χωρίς επιστροφή και πια ευκαιρία εγώ δεν έχω να σου πω: "μου λείπεις"; Η γνώση με ματαίωσε. Δε λάμπω τούτο το βράδυ. Αδρανώ. Τα φώτα σβήνω, το ταβάνι λευκό. Ψηλαφίζω μετρώντας τις φλέβες του καρπού. Δε βρίσκω αριθμό. Σε σένα μιλώ για να αποκοιμηθώ. Καληνύχτα!"
-5-
Ειλικρινής εξήγηση
Μου πήρε πολλά χρόνια "αναισθησίας" ή "δειλίας" για να καταλάβω ότι η ορθότερη συμπεριφορά είναι αυτή που συνοδεύεται από την ειλικρινή εξήγηση• όταν εσύ ξέρεις και επιτρέπεις στον άλλον να ξέρει το ίδιο, από σένα. Μόνον έτσι αποδιώχνονται οι πικρίες. Μόνον έτσι συγχωρούνται τα λάθη και ομορφαίνουν οι στιγμές. Ουδείς αξίζει την υποτίμηση της νοημοσύνης του ή την αποστέρηση της γνώσης καθώς και τη δυνατότητα της επιλογής του. Με επιείκεια, άλλωστε, δεν παρεκκλίνεις από την αγάπη!

-6-
Ανεπιστρεπτί
Σου έμαθαν πως ο χρόνος κυλά ανεπιστρεπτί και είναι αλήθεια. Μαζί του και κάθε στιγμιότυπο που άγγιξαν τα μάτια σου και ακούμπησε η ψυχή σου. Είναι απλό· όλα κινούνται μπροστά με μια γνώριμη ακρίβεια. Κάθε επιστροφή στο χτες, μ` έναν τρόπο, ξέρει να σου μετρά βάρη στην πλάτη.
[Φονικές σκέψεις κάποια αλησμόνητα δειλινά]

Λιμάνι Πάτρας
Photo: Μαρία Βλάχου







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου